Wanneer jy as ’n verdagte deur ’n ondersoekbeampte voorgekeer word, het hy die reg om jou identiteit vas te stel sodat hy weet met wie hy te doen het.
Die arrestasie van 'n verdagte kan egter op twee maniere plaasvind, op heterdaad of nie op heterdaad nie.
Rooihandig
Is jy ontdek op die daad om 'n kriminele oortreding te pleeg? Dan kan enigiemand jou arresteer. Wanneer 'n ondersoekbeampte dit doen, sal die beampte jou reguit na die plek neem vir ondervraging. Die eerste ding wat 'n ondersoekbeampte vir jou sal sê wanneer hy jou op heterdaad arresteer, is: "Jy het die reg om stil te bly, en jy het die reg op 'n prokureur". As 'n verdagte het jy regte wanneer jy gearresteer word, en jy moet kennis neem van hierdie regte. Jy is byvoorbeeld nie verplig om vrae te beantwoord nie, 'n prokureur kan jou bystaan, jy het die reg op 'n tolk, en jy mag jou verhoordokumente inspekteer. Die ondersoekbeampte het dan ook regte by jou arrestasie. Byvoorbeeld, 'n ondersoekbeampte kan enige plek deursoek en enige klere of voorwerpe wat jy dra, ondersoek.
Nie op heterdaad nie
Indien jy daarvan verdink word dat jy ’n opregte misdryf gepleeg het, sal jy in opdrag van die staatsaanklaer deur ’n ondersoekbeampte gearresteer word. Hierdie vermoede moet egter verband hou met 'n misdaad waarvoor voorverhoor-aanhouding toegelaat word. Dit is misdrywe waarvoor ’n tronkstraf van vier jaar of meer opgelê is. Die voorverhoor-aanhouding is wanneer 'n verdagte in 'n sel aangehou word terwyl daar op die regter se beslissing gewag word.
Die ondersoek
Nadat jy in hegtenis geneem is, sal jy deur die ondersoekbeampte na die plek van ondervraging geneem word. Hierdie verhoor is 'n aanklag aan die assistent-aanklaer of die staatsaanklaer self. Die aanklaer kan ná die hofsaak besluit of hy die verdagte vrygelaat of aangehou word vir verdere ondersoek. In die geval van laasgenoemde kan jy tot nege uur lank aangehou word. Tensy jy verdink word van ’n misdaad waarvoor voorverhoor aanhouding toegelaat word, kan jy vir tot nege uur aangehou word. Dit is belangrik om te weet dat die tyd tussen 00:00 en 09:00 nie tel nie. As jy dus om 23:00 gearresteer word, eindig die nege-uur termyn om 17:00. Ná die ondervraging deur die staatsaanklaer kan hy besluit of dit in belang van die ondersoek wys is om jou vir ’n langer tydperk aan te hou. Dit word aanhouding in aanhouding genoem en is slegs moontlik vir misdade waarvoor aanhouding in aanhouding toegelaat word. Die aanhouding duur hoogstens drie dae tensy die staatsaanklaer dit dringend nodig ag, in welke geval die drie dae met nog drie dae verleng word. Nadat die staatsaanklaer jou ondervra het, sal jy deur die ondersoekregter aangehoor word.
Jy kan 'n versoek om vrylating by die ondersoekregter indien omdat die aanhouding onwettig was. Dit beteken dat jy glo jy moes nie in hegtenis geneem gewees het nie en wil graag vrygelaat word. Die ondersoekregter kan dan hieroor besluit. Jy sal vrygelaat word as dit toegestaan word en weer in polisie-aanhouding geplaas word as dit geweier word.
Voorlopige aanhouding
Na die aanhouding in aanhouding kan die regter 'n bevel vir jou aanhouding uitreik in opdrag van die staatsaanklaer. Dit vind plaas in 'n huis van aanhouding of 'n polisiestasie en duur 'n maksimum van veertien dae. Die aanhoudingsbevel is die eerste fase van voorverhoor-aanhouding. Gestel die staatsaanklaer ag dit nodig om jou ná hierdie tydperk vir meer tyd in voorverhoor aanhouding te hou. In daardie geval kan die hof 'n aanhoudingsbevel gelas op versoek van die staatsaanklaer. Jy sal dan vir 'n maksimum van nog 90 dae aangehou word. Hierna sal die hof besluit, en jy sal weet of jy gestraf of vrygelaat gaan word. Die aantal dae wat jy in polisie-aanhouding, aanhoudingsbevel of aanhoudingsbevel geneem is, word voorverhoor-aanhouding genoem. Die regter kan by vonnisoplegging besluit om jou vonnis te verminder deur die aanhouding af te trek van die aantal dae/maande/jare wat jy in die tronk sal moet deurbring.